Journaal van Bontekoe

Het "Journael ofte gedenckwaerdige beschrijvinghe" is een scheepsjournaal opgetekend door de Hoornse schipper Willem Ysbrantsz Bontekoe, over zijn belevenissen in dienst van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Het werd voor het eerst gepubliceerd in 1646, en geeft een indrukwekkend beeld van de scheepvaart in die tijd. Het journaal beschrijft Bontekoe's reis van Texel naar Java in 1618, zijn reizen tussen de Indonesische eilanden en naar China in de daaropvolgende jaren, en uiteindelijk, in 1625, zijn terugreis naar Nederland. Die reizen worden gemarkeerd door vele avonturen en gevaren, onder andere het vergaan van Bontekoe's schip door een explosie, waarbij de schipbreukelingen bijna 2 weken in 2 kleine bootjes op open zee doorbrengen, schermutselingen met Chinezen als de VOC exclusieve handelsbetrekkingen met China probeert af te dwingen, en een verwoestende orkaan.

Het populaire jeugdboek "De scheepsjongens van Bontekoe" (1924), van Johan Fabricius (1899-1981), dat in 2007 verfilmd is, is geinspireerd door het eerste deel van dit scheepsjournaal.

By : Willem Ysbrantsz Bontekoe (1587 - 1657)

00 - Toe-eygeninge, voor-reden en klinck-dichten



01 - Deel 1



02 - Deel 2



03 - Deel 3



04 - Deel 4



05 - Deel 5



06 - Deel 6



07 - Deel 7



08 - Deel 8



09 - Deel 9


Op 28 december 1618 vertrok Bontekoe als schipper van het spiegelretourschip (Oost-Indiëvaarder) Nieuw Hoorn van Texel naar Bantam op Java. Er waren 206 bemanningsleden, allen mannen en jongens. De reis ging eerst vrij voorspoedig: het schip voer langs de punt van Brazilië, en arriveerde eind mei 1619 bij Kaap de Goede Hoop. Hier werd niet aangelegd wegens het slechte weer en omdat er nog genoeg voorraden waren. Het schip deed vervolgens 21 dagen Réunion en negen dagen Sancta Maria aan en vertrok daar op 8 september.

In de loop van de reis overleden 17 mensen, waardoor er 189 over waren toen het schip in de buurt van Sumatra was gekomen. Op 19 november 1619 raakte door onvoorzichtigheid van botteliersmaat Keelemeyn een vat brandewijn in brand en daarna de smidskolen. Een half uur nadat de brand geblust leek laaide deze weer op; de kolen waren blijven smeulen. Er waren 360 halve vaten buskruit op het schip, deels voor verdediging onderweg, deels voor transport naar Oost-Indië. Tijdens de brand stelde Bontekoe voor dit deel van de lading overboord te zetten, maar koopman Hein Rol was daar eerst tegen omdat het kruit nog nodig kon zijn als het schip nog aangevallen zou worden door Spaanse schepen. Nadat de brand zich uitbreidde ging een aantal bemanningsleden zonder toestemming van boord in een (kleinere) boot en een sloep (later schuit genoemd, kleiner dan de boot) in plaats van te helpen blussen. Bontekoe beschouwde dit als drossen, dat wil zeggen deserteren, hoewel Hein Rol, die boven Bontekoe stond, er ook bij was. De resterende bemanning begon alsnog het kruit overboord te zetten, maar de brand bereikte het nog aanwezige kruit (300 halve vaten) en het schip explodeerde. Van de 119 personen die nog aan boord waren overleefden maar twee het: Bontekoe, die zwaargewond raakte, en de jongeman Hermen van Kniphuysen. Ze werden door de boot aan boord genomen. Het aantal overlevenden was daarmee 46 in de boot en 26 in de schuit, bij elkaar 72.

Van de hemden van de inzittenden werden zeilen genaaid. Na verloop van tijd stapten de mensen van de schuit over in de boot. Soms was er voedsel: één keer kwamen er meeuwen over de boot heen vliegen, die gepakt konden worden, en een andere keer waren er vliegende vissen. Er was geen drinkwater en sommigen dronken uit wanhoop zeewater of hun urine. Het eerste raadde Bontekoe af, het tweede deed hij ook een poosje, tot deze ondrinkbaar werd. Uiteindelijk ging het regenen en had men weer drinkwater. Aan voedsel was zo'n gebrek dat de bemanning de scheepsjongens wilde doden om op te eten. Bontekoe was daar tegen, waarop ze bereid waren nog drie dagen te wachten. Net op tijd, dertien dagen na het vergaan van de Nieuw Hoorn, werd een eilandje in Straat Soenda bereikt, 15 mijl uit de kust van Sumatra, waar men zich tegoed deed aan kokosnoten. Daarna ging men door naar het vasteland van Sumatra. Hier troffen de schipbreukelingen autochtonen aan van wie ze eerst voedsel konden kopen met de munten die ze hadden kunnen meenemen uit het vergane schip. Daarna werden ze echter door de plaatselijke bevolking aangevallen, waarbij elf bemanningsleden werden gedood en vier (die overigens vermoedelijk ook gedood waren) moesten worden achtergelaten. Zo bleven er dus 57 overlevenden over. De boot kwam bij Java 23 Nederlandse schepen tegen onder commando van Frederik de Houtman, hetgeen ze behoedde naar Bantam te gaan. In 1619 was tussen het sultanaat Bantam en de Nederlanders oorlog uitgebroken en de scheepsbreukelingen zouden er niet warm zijn ontvangen. Verdeeld over de schepen gingen de overlevenden mee naar Batavia, waar Bontekoe en Rol werden ontvangen door Jan Pieterszoon Coen.

Bontekoe kreeg hier een nieuw schip toegewezen en werd naar de Zuid-Chinese Zee gestuurd. Zijn opdracht bestond uit het aanhalen van handelsbetrekkingen met China, desnoods met geweld en de Spanjaarden op de Filipijnen het leven zuur maken. Hieronder vielen ook het overvallen van Spaanse schepen en het ronselen of zelfs ontvoeren van Chinese arbeiders om op plantages en aan de forten te werken. Uiteindelijk vertrok hij in november 1625 als schipper van de Hollandia van Batavia naar Hoorn. Op de terugreis verloor hij in een orkaan bijna weer zijn schip. Op Madagaskar maakten de autochtonen het de Fries Hilke Jopkins (hij komt ook in het kinderboek voor) en een paar van zijn kameraden zo naar hun zin, dat ze niet mee terug wilden naar Nederland en zich verstopten, zodat de schipper zonder hen terug moest.

Comments

Random Post

  • Heretics
    12.03.2020 - 0 Comments
    The Author Gilbert Keith Chesterton was born in London, England on the 29th of May, 1874. Though he…
  • Thoát lửa | Chương 32 | Harry Potter và Hội Phượng hoàng | Tập 5
    19.10.2023 - 0 Comments
    Harry nhìn thấy chú Sirius đang bị tra tấn tại Sở, mặc dù Hermione nghi ngờ nó có thể là một cái bẫy. Harry…
  • Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart
    04.05.2019 - 0 Comments
    Sara Burgerhart is een jong meisje dat correspondeert met haar vriendinnen, aanbidders en familie. Die…
  • Hymn Collection
    17.02.2020 - 0 Comments
    Volunteers sing twenty of their favourite hymns. All Glory Laud and Honor - Words translated from the…
  • Chàng Người Rắn và cô gái xinh đẹp - truyện cổ tích trung hoa
    22.10.2023 - 0 Comments
    Ngày xưa có một cô gái sống cùng với bà dì ghẻ và đứa em gái con bà dì ghẻ ở một nơi xa rất xa tận trong lòng…
  • Người con út hiếu thảo - truyện cổ tích việt nam
    23.10.2023 - 0 Comments
    Câu chuyện ca ngợi lòng hiếu thảo đối với cha mẹ , ông bà của những người con nước việt .Câu ca dao về cha mẹ…
  • Elements of Theology
    28.10.2020 - 0 Comments
    The Elements of Theology was written by the Greek Neoplatonist philosopher Proclus (ΠΡΟΚΛΟΣ) and translated…
  • The Cooking Manual of Practical Directions for Economical Every-Day Cookery
    01.01.2021 - 0 Comments
    Food is one of the necessities but also one of the greatest pleasures. Knowing how to cook a good meal is…
  • Unaddressed Letters
    28.05.2021 - 0 Comments
    “I Had a friend who loved me;” but he has gone, and the “great gulf” is between us.After his death I received…
  • True Tales of Arctic Heroism in the New World
    28.12.2020 - 0 Comments
    The Arctic has always been a fascinating area for us. This is true today just as much as in Adolphus Greely's…
  • The Chessmen of Mars
    23.02.2020 - 0 Comments
    In the fifth book in the Barsoom series, Tara of Helium, daughter of John Carter, becomes lost in an…
  • Cuentos, Adivinanzas y Refranes Populares
    05.11.2019 - 0 Comments
    Cecilia Böhl de Faber (1796 Morges, Suiza - 1877 Sevilla), que firmaba con el pseudónimo de Fernán…
  • The South Pole an account of the Norwegian Antarctic expedition in the Fram
    07.03.2020 - 0 Comments
    In contrast to Scott's South Pole expedition, Amundsen's expedition benefited from good equipment,…
  • Animal Ghosts
    16.02.2020 - 0 Comments
    This is a collection of ghost stories in which the antagonists are various animals. Divided up into…
  • Peter the Great
    21.02.2020 - 0 Comments
    There are very few persons who have not heard of the fame of Peter the Great, the founder, as he is…
  • Has a Frog a Soul
    12.03.2020 - 0 Comments
    Thomas Huxley, known as “Darwin’s Bulldog” for his championing and development of Darwinism, was perhaps…